Der Schneider und der Riese

Es Schnyderli chonnt äismòòl uf siner Wanderschaft hungrig und halb oomächtig zumene Sännhoof und höischt öppis z Mittag. Si gänd em es Chacheli Zigermilch. Die hed em gschmöckt und will juscht no öppis Wenigs übrigs plibe n isch, hed er e Zitig gnoo und hed de Ziger dry gwicklet, will er en unterwègs hed welle fertig ässe.

Wie s dänn i dene Puurehüüser so gsy isch, s gìt im Summer en huuffe Flüüge und dem Schnyder isch au en Schwarm an Ziger ghockt. Derenòò hed er si mit äim Chlapf z toot gschlaage.

Sibe z tööte! i äim Streich! isch für en Schnyder käi Chlynikäit. Drum hed öise Held im nööchschte n Oort e Tafele g chaufft und schrybt druuf: „Sibe tööt i äim Streich oni Wuet!“

und hänkt die Tafele an Puggel. Stell mer sich vor, wie d Lüt werdet Reschpäkt ghaa ha vor dem Schnyderli wo si das glääse händ.

Er räist witer und chonnt zu me Wald. Dòò isch grad aafangs es Vogelnäscht gsy und di Junge drininne ryff zum Uusflüüge. Er nimmt de schöönscht devoo use und steckt en in Sack.

No gòòt er es paar Schritt witer, und find en groosse Schnägg mit sammt em Huus und schoppet en in andre Sack. Wo-n er iezig esoo laufft und de Wald ekäis Änd nimmt, isch er vor Müedi abghocket und uf der Stell ygschlòòffe.

I dem Wald hed aber en Riis ghuuset, dick wie en Chileturm und so hooch, ass er hed chönne de Moond mälche. De Riis isch prezys so dur d Gäget gstampfet, ass de Bode zitteret hed, zum eine gòò sueche wo-n er sini Chräft cha mit em mässe und wo-n er sis Müetli an em cha chüele. Nììd lang und er begegnet eusem Schnyderli, wo dòò am schlòòfe-n isch, und lììst was dòò uf de Tafele stòòt: „Sibe tööt in äim Streich oni Zorn!“

„Potz Wätter“, tänkt de Riis, „daas gsächt mer dem iez au grad nööd aa, as de derewèèg starch isch. Aber äinewèèg, du chonnsch mer grad recht!“ rüefft de Riis und will ne am Schlawyttli packe. Aber de Schnyder, nööd fuul, macht en Gump uf d Site und muulet: „Potz tuusig, wa mäinsch mit wem as es z tue häsch? Wänd-mer wette i bi stärcher wie du?“

Das hed de Riis doch gwundrig gmacht: „Also guet“, säit er, „uf en Versuech cha mer s jò aachoo lòò. I blòòs mit äim Schnuuf d Äscht ab de Bäum. Chasch das nòòmache?“

„Mach mer de Schimel nììd schüüch“, prelaagget de Schnyder; „i cha öppis vil schwèèrers!

I will im eerscht beschte Huustier d Hörner in Chopf ine blòòse.“ „Jò du säisch! Da will i denn z erscht gsee,“ säit de Ries. Dòò nimmt de Schnyder sy Hüüslischnägg füre und säit, daas syg s eerscht beschte Huustier und blòòst de Schnägg a, ass de sini Hörnli yziet. Aber de Riis isch mit dem Kunschtstückli nììd z fride gsy und säit vomene Schnyderli lòòt er sich nììd lo bschysse. Er müess sini Chraft zeige nììd sin Witz. No säit de Riis, iez welle si probiere, wer am hööchschte chönn Stäi bängle. „S blybt deby!“ macht de Schnyder.

De Schnyderli hed wider wie zum Schy en Stäi gsuecht, langt aber gschnell in Sack, ziet de jung Vogel use und rüert en i d Hööchi. De isch gar nümme abechoo. Immer witer und hööcher isch er gstige und de Riis hed em nòòglueget, bis er d Nackestarri ghaa hed.

„Das häsch iez guet gmacht!“ aber iez chonnt mis Gsellestuck“, hed do de Riis hööch aagèè

und lüpft en zentrige Stäi vom Bode-n uf. „Exgüsi! Nüüt für unguet“, revelutzet do de Schnyder, „ich cha de härtischt Chiselstäi mit mine Fingere verrybe!“! Langt g schnell in Sack

wo de Räschte Ziger vor sich heregstunke hed und verrybt en zwüschet de Fingere, ass de Saft abetropft.

 „Du eebige Hagel! iez muesch min Fründ si,“ macht de Riis, wo en zünftige Reschpäkt vor em Schnyder überchoo hed, und zäme sind s dury gloffe, bis ine groosse Oort choo sind, wo de Chönig si s Schloss ghaa hed. Aber i dem Oort sind all Lüt truurig gsy. Will grad a dem Taag, hèt d Tochter vom Chönig sölle an en Drache verfuetteret werde, wo i der Nòòchberschaft gwüetet hed. Si händ im nämlich al Jòòr e Jumpfere versproche, wen er defür nume ihre Oort verschoont und sich ruig verhaltet. Und das Jòòr isch s Loos a d Prinzässin choo. De Chönig hed no gschnell en Erchlèèrig abgèè: „Wer de Drache tööt und d Prinzässin rettet söll si zur Frau bechoo und s ganz Chönigrych no druufue!“

Das händ au de Riis und de Schnyder ghöört und si händ nììd wenig Luscht ghaa ires Glück z probiere. „Du bisch schlau und er isch starch“, tänkt de Schnyder, „zäme möged mer s woll mäischtere.“ Also händs bim König verby glueget und en Hammer und e Zange ghöische. So uusgrüschtet sind s zum Drachenäscht gwanderet.

Deet aachoo säit de Schnyder: „Ich stòò bim Uusgang paraat und pack de Drache mit de Zange

und du polderisch mit em Hammer uf s Näscht und jagsch en druus.“ Säge und Mache isch äis gsy. Aber wie de Drache us em Näscht faart, schnappt er de Schnyder mitsammt de Zange und verschluckt ne im Verbyflüüge. Zum Glück isch de Riis grad anechoo und hed im Drache de Hornschädel iipängelet ass de grad hed müesse verzapple. Er schnydet im Drache de Buuch uuf und s Schnyderli cha use chräsme.

Aber de Riis hed s Königrych und d Prinzessin iez welle für sich haa und hed das Schnyderli uusgschompfe will er s fascht verlaaret hed. „Was säisch?!“ rüefft do das Schnyderli, „du Plagööri! Hättisch mi halt lo mache lòò. I bi dem Füürtüüfel dänk extraanigs is offne Muul gumpet; vo inne use ha n e welle umelitze, wie mer en Händsche umelitzt!“ No hed de Riis nüüt me chönne sääge und de Schnyder hed au sin Aatäil am Loon welle. Will s aber nume äi Prinzässin und äi Chönigrych gèè hed isch em Schnyderli en Idee choo: Was mäinsch? Wer vo öis beidne mee Rysbappe cha ässe, de söll si haa.“ Das hät im Riis welle gfalle, Rysbappe isch si Lieblingsässe gsy, und d Chöch vom König händ Bèèrge vo Rysbappe anegfaare.

De Riis isst und isst und s Schnyderli nììd fuul hed tapfer mitghaa. Er hed sich aber, oni as es öpper gmerkt hed, en Sack unter s Bruschttuech ghänkt, wo-n-er häimlich d Rysbappe drygschuuflet hed, und hed nur derglyche tòò, ass wänn er mitässe tèèt. E dèèwèèg hed s Schnyderli chönne ässe bis zum jüngste Taag. De Riis aber hed bald welle verplatze und er hed d Prinzässin und s Chönigrych em Schnyderli glòò und hed uufgèè.

Das mit de Prinzässin wèèr em no glych gsy, die isch im eh z finöggelig gsy. Aber as in e so en Chümistängel, so en Spränzel wie de Schnyder im Wettässe gschlaage hed, das hed em käi Rue glòò. Er hed drum de Schnyder gfròòget, wie-n-er s aagattiget hed, zum sovil chönne fuettere und s Schnyderli nììd uf s Muul gheit säit: „Lueg, die Sach isch ganz äifach. Wo de Buuch voll gsy isch, dòò ha-n i häimlich en Schranz drygmacht, ass die Bappe wider use cha und s wider Platz gìt im Buuch.“

Das hed sich de Riis hinder d Oore gschrìbe. „S isch ums Probiere z tue“, hed er tänkt und das isch s Letschte gsy wa de Riis tänkt hed, wo-n-er sich bim nööchschte Rysbappenässe en Schranz in Buuch gschnìtte hed.

D Prinzässin aber hed das Schnyderli ghüròòtet, will s gheit äim jò immer Mòòl wider en Chnopf ab, wo muess aabüezt werde. De Schnyder isch drum spööter Chönig worde. Und wenn s nììd gstorbe sind so läbet s no hüt.

Neubearbeitet Jürg Steigmeier

Quellen

nach „Der starch Schnider“ Sutermeister Kinder- und Hausmärchen Nr. 27 Solothurn Mundart S. 89

„Der Schneider und der Riese“ Sutermeister Kinder- und Hausmärchen Nr. 40 S. 126, Lütolf Sagen S. 500 V Orte