Aeschengrübel

Aeschengrübel

E Mueter hed drüü Töchtere ghaa. Zwee sind wüeschti und böösi gsy, aber grad dene hed d Mueter immer lieb tòò und ume zartlet. Di jüngscht isch schöön und guet gsy, aber d Mueter hed si nììd möge lyde, hed ire äis um s andere a d Bagge gèè und hed s es tumms Beeri gschumpfe. Dò hed sich di jüngscht Hudle und Lömpe um de Chopf bunde und  isch  i de Chuchi näbet de Füürhèèrd i d Äsche ane glääge, macht Füür, putzt, chocht, wäscht und fäägt, träit Holz, holt Wasser, macht also di grìngscht Aarbet im Huus, und isch drum vo allne nur no Aeschengrübel grüefft worde.

No isch gly druufabe, im Dorf äismòòl Musig und Tanz gsy. Da isch luschtig zuegange, de Pfarrer hèt em Änd i jedem Fall kä Fröid draa dörfe ghaa haa, und s Aeschengrübel hed d Mueter gfrogt, öb s ächt nììd au übere uf de Tanzbode dörf, „nume gò zue luege.“ „Jòò, allwèèg au no“, me müesst sich jò vor de Lüt schäme“ hed d Mueter s Aeschengrübel abekanzlet.“ Und d Schwöschtere, useputzt wie Modebaabi, händ s uuszännet und gsäit: „Mit eme settige Taascheli, wie du äis bisch, well sowiso käine tanze“, und si händ s wider i d Chuchi gschìckt. Wi s dò also wider i de Äsche lyd und truurig i dere Äsche umegrüblet, find s äismòòl es Loch im Bode, wo tüüf i d Èèrde ine gòòt. Zwöi Stääge duraab isch s Aeschengrübel ine Stube choo, i dere isch en Alti ghocket. Di hed s trööschtet, hed im es Chläid us blauem Tuech gèè, mit silbrige Stèèrne draa, hed im gholfe da schööne Chläid aalegge, hed im d Lömpe vom Chopf gnòò, hed im s Gsicht gwäsche und d Hòòr fyn gstrèèlet. So fäin useputzt isch s Aeschengrübel uf de Tanzplatz gange, und all händ s aagstuunet, und niemert hed s erchännt i sim schööne Sunntiggruscht. De Soon vom Bäärewììrt aber, en extraanig schööne Herrgottsdonnerbueb, isch allne vor choo und hed Aeschengrübel als Eerschte zum Tanze g holt.

S Aeschengrübel hed drüümòòl mit dem Pùùrscht tanzet und isch dänn gschwind wider häi grännt, will im di Alt gsäit hed, es dörf uf kän Fall mee wie drüümòòl tanze. Si hed da schööne Chläid zruggbròòcht, hed sich di alte Hudle wider um de Chopf to und isch bim Füürhèèrd wider i d Äsche aneglääge.

Am nööchschte Morge, händ di beede Schwöschtere dihäi, es Langs und es Bräits vo dem schööne Mäitli mit em blaue Stèèrnechläid z prichte gwüsst. De jung Pùùrscht aber hed kä Rue me ghaa. Taag und Nacht hed er e langi Zit nach dem Mäitli ghaa, s isch au e aaprännt schööns Chnöcheli gsy, und er hed s aagräiset das gly drufabe, „und wenn de Tüüfel uf Stelze chund“, im Bääresaal wider Musig und Tanz gsy isch.

S Aeschengrübel hed gwaartet bis die zwee Schwöschtere zum Huus uus sind und isch dänn wider zu de Alte s Loch duraab. Dèèmòòl hed ire di Alt e blaus Chläid gèè, mit em Mond drufobe, und e dèèwèèg aagläit isch s Aeschengrübel dihäi abtychet, fort gschliche. De gfitzti Pùùrscht hed s dèèmòòl scho underfür under de Porte abgfange, hed im gflattiert und gchratzfüesslet und si händ zäme tanzet wie de Lump am Stäcke, aber nume drüümòòl, dänn isch s Aschengrübel uuf und druus, zrugg zu de Alte, hed s Mondchläid abzoge, isch ue i d Chuchi und i d Äsche glääge, so wi s di Alt befole hed. De Pùùrscht aber hed sich e dèèwèèg i da Mäitli vernaaret, da isch esoo kän Läbtig me gsy, und s hed em planget bis d Musig wider uufgspilt hed. Weder sind d Schwöschtere bizite us em Huus gsy. S Aeschengrübel aber hed i de-r-Äsche ggraabet und isch abe zu de  Alte. Dèèmòòl hed ire di Alt es blaus Chläid aagläit, mit de Sunne druf, und es paar goldigi Schue dezue. Es hed bigoscht uusgsee wi e Königin, und wider hed s drüümòòl mit dem Pùùrscht tanzet. Wo s aber hed welle druuslauffe, isch ire de Pùùrscht nòògrännt. Im Stäägehuus hed er si verwütscht, hed si am Èèrmel fescht ghebet und hed to wi lätz: „Er löch sich nììd länger am Naaresäil umefüere, und er well si bim Tünnel nììd lo gòò lòò, bis si im d Ee verspräche wèll!“ und hed dem Mäitli bigoscht welle es Schmützli ab em Muul stääle.

Mit Müe und Noot hed em s Aeschengrübel chönne vertwütsche, hed aber bim devooränne, äin vo sine goldige Schue verloore. Wo s häichoo isch, hed s g schnell s Chläid zruggbròòcht, d Lömpe um s Hòòr to und isch i d Äsche aneglääge.

Aber de Bueb vom Bäärewììrt hed nììd lugglòò, allethalbe hed er nach dem Mäitli gfrogt und er hed sich uusbsunne, er wèll nu die hüròòte, wo de Schue an Fuess passt. „S isch um s Probiere z tue“, hed er sich selber gsäit, und hed zäntume alls Wybervolch lo de Schue lo probiere lòò, wa Frauevölcher jò gèèrn mached, Schue probiere mäin i, und de Pùùrscht isch bigoscht au kän läide gsy, med sine gèèle Chruselhòòr, es Gschicht wie Milch und Bluet und chriselirooti Lippe, „schööner nützti nüüt!“

So isch er äismòòl au i s Huus vom Aeschengrübel choo, aber au dene zwee Schwöschtere hed de Schue nììd welle an Fuess passe. No hed er d Mueter gfròòget, öb si nììd no e Tochter hèb. „Momol”, säit si, „aber di isch so miseraablig dräckig, me muess sich vor de Nòòchbere schäme.“

Aber de Pùùrscht hed nììd nòògèè. Verstuunt sind s Aeschengrübel us de Chuchi go hole und de Schue hed passt wi aagschmidet und si händ enand d Ee versproche.

Eb s Mäitli aber mit gange isch, gòòt s zrugg zum Füürhèèrd, grüblet i de Äsche ume und chläderet zue de Alte abe. Di hed im d Hudle vom Chopf gnòò, hed im d Hòòr rächt schöön gstrèèlet und im drufabe s blaue Chläid mit de Sonne aagläit.

So apartig schöön zum aaluege, isch s Aschengrübel mit em Pùùrscht häi i s Huus vom Bäärewììrt gange.

Und wo de alt Bäärewììrt gstorbe isch, isch de Pùùrscht Bäärewììrt und s Aschengrübel Bäärewììrtin worde. Und wänn s nììd gstorbe sind, dänn … Proscht!

Jürg Steigmeier

Quellen:

Nr. 99. Das Aschenmädchen unter der Kornwanne, Die drei Winde, Rätoromanische Märchen, Decurtins

Nr. 34 Aschengrübel. V Orte. (Nach Lütholf Sagen) aus Kinder und Hausmärchen der Schweiz, O. Sutermeister

Nr. 12. Der Drächengrudel, Jegerlehner, Oberwallis, Nr. 137, aufgezeichnet im Turtmanntal , aus Schweizer Volksmärchen, Dietrichs Verlag